Крајот на минатата недела донесе драстичен пад на големите светски компании, односно пад на нивните акции, што директно предизвика милијардерите како Џеф Безос, Марк Закерберг и други да забележат сериозен дефицит на нивните сметки.
Така Безос остана „краток“ дури за 15 милијарди долари, основачот на Фејсбук за 3,8 милијарди долари, акциите на компанијата на Илон Маск Тесла за 5,3 милијарди, а Бернард Арно, сопственикот на Луј Витон, чии акции паднаа, исто така почувствува пад на берзата за 3,1 милијарди долари.
Трите главни американски берзански индекси ја поттикнаа таа лавина на финансискиот пазар, при што акциите паднаа веднаш откако минатиот месец извештајот покажа дека американската економија е во неволја.
Денеска продолжува падот, особено во Јапонија и Кореја, кој како во концентрични кругови се прошири и во Америка, каде утринава е забележано нагло опаѓање. На моменти дури владееше паника на берзата, а по утринскиот пад и блага паника, забележливо е дека пазарот малку се смирува.
Има три фактори кои доведоа до големи загуби кои се бројат во десетици милијарди.
Како една од ставките е токму стравот дека американската економија нема да влезе во рецесија, како што сугерираат податоците од пазарот на трудот, кој почна да слабее во последните недели и месеци.
Сепак, не е сè и секогаш зависи само од Соединетите Американски Држави.
Ненадејна промена на монетарната политика во Јапонија, каде централната банка на земјата почна да ги зголемува каматните стапки за да спречи зајакнување на јенот. Ова донекаде ги изненади инвеститорите кои почнаа силно да продаваат акции на пазарот таму во Јапонија, па доведе до паничен пад на акциите. Почетен катализатор за огромниот пад на акциите беше Јапонија и таа промена во политиката на централната банка. Прво во Јапонија, а потоа падот продолжи во Кореја и Тајван, како и на американската берза – што значи дека кризата на азискиот пазар е уште еден фактор што доведе до нестабилност на пазарот.
Покрај нестабилноста на азискиот пазар, Кина е исклучок, како и Хонг Конг, бидејќи е стабилен и без поголеми осцилации, а индексите се во благ минус, што е вообичаено – ништо алармантно, ништо панично.
И секако, третиот и незаменлив фактор кој има директно влијание врз движењето на парите и воопшто на финансискиот систем се геополитичките настани.
Растечките тензии меѓу Иран и Израел придонесуваат за нестабилност, а некои американски воени претставници навестуваат дека денес Иран би можел повторно да го нападне Израел. Доколку има напад, и ако има посилен интензитет, Израел би можел да возврати со иста мерка, што може да доведе до нагло зголемување на одредени индекси што би довело до враќање на инфлацијата. Што во пракса директно би ги спречило централните банки во светот да ги намалат каматните стапки, кои веќе започнаа во банките ширум светот – потенцира експертот.
Освен евидентниот пад на вредноста на акциите на многу моќници и бројни компании, драстичен скок забележа и познатиот индекс CBOX VIX кој ја мери нестабилноста на пазарот на опции на берзата во Чикаго.
– Таканаречениот „индекс на страв“ во последните неколку дена скокна од просечна вредност од 18, 20 отсто на дури 40 отсто. Кога пазарот ќе опадне и ќе се појави паника и страв, тогаш нестабилноста на таа опција вртоглаво расте и нејзината вредност почнува да расте до небо. Тоа е огромен скок на нестабилноста, што укажува дека има големо раздвижување на инвеститорите во позадина, односно дека има страв, затоа во жаргон се нарекува „индекс на страв“.
Токму за тој индекс треба да се води сметка, односно за неговата вредност, бидејќи сè што е повеќе од 35, 40 проценти претставува екстремна вредност, но и дека тоа значи дека може многу лесно да се смири и да падне до некоја граница на нормалност, што би довело до оживување на цената на акциите од ниски нивоа.
Најголем пад е забележан во технолошкиот сектор кој во изминатите месеци и квартали бележи драстичен и нереален раст.
Сега само гледаме како инвеститорите ги продаваат своите акции, брзо затоа што сакаат да ги земат профитите што ги направија во претходните неколку квартали и месеци. Нема драстични промени, само ја земаат добивката од продажбата. Тоа е суштината, а тоа е она што се случува сега на технолошката берза.
