Владата му остави на бизнисот сам да си ја полни „новогодишната кошница“ со прехранбени производи со намалена цена од 10 отсто со што им овозможи на трговците во своја полза да добијат загарантирано повисоки цени, а граѓаните да останат без новогодишни промоции и акциски намалувања кои достигнуваа и до 40 отсто.
Акцијата „Моја кошница“ трае од 15 декември до 15 јануари и во тој период бизнисот има можност да вметне производи кои дополнително ќе се опфатат со акцијата намалување од 10 отсто. Но, поради оваа акција, шефовите на маркети не очекуваат дополнителни акции какви што обично се случуваат за Нова година со избрани производи со кои се полни новогодишната трпеза, а се навистина под цена.
На пример, кашкавал „гауда“ во скопскиот супермаркет „Дим“ беше намален од 459 на 359 денари во еднонеделна акција во месец ноември. По акцијата, тој доби нова цена од 469 денари, а сега истиот производ не е опфатен со „новогодишната кошница“, иако, според зборовите на продавачите е еден од најтрошените производи откако се наоѓа во маркетот.
Дел од производите во маркетите се намалени во рамки на акцијата „Новогодишна кошничка“ која ја спроведува Владата по предлог на бизнисот, но не се намалени и основните производи како зејтинот, шеќерот и јајцата, ниту пак млечните производи.
Во неколку маркети во Скопје граѓаните од утрово ги меркаа цените производ по производ и разочарано коментираа дека не очекувале вакви цени. Табла со 15 јајца имаше просечна цена од 105 денари пред наглото поскапување во ноември кога доби нова цена од 130 денари, а сега е означена со налепница „моја кошница“ и цена од 110 денари.
Оваа нелогичност не може да ја улови ниту Државниот пазарен инспекторат затоа што како референтна цена ќе ја зема најниската во последните 30 дена наназад, односно од 15 ноември до 15 декември кога цените нагло пораснаа. ДПИ ќе казнува според Законот за заштита на потрошувачите и не може да влијае врз оваа нефер трговска практика иако беше донесен Закон а нефер трговски практики токму поради оваа пракса на добавувачите и супермаркетите.
Шефовите на маркети велат дека оваа акција не зависи од нивните комерцијалисти туку од производителите кои овојпат имаат можност да си одберат што ќе понудат на акција.
Запрашан дали може да се контролира тоа што производителите ги зголемија цените пред 30 дена да почне новогодишната кошничка, а доказ за тоа е зголемената инфлација на храна и на пијалоци за 4,3% во месец ноември, директорот на ДПИ, Влатко Стојкоски рече:
– Како ДПИ постапуваме по закон за заштита на потрошувачи, ова е акциска продажба од 30 дена и се гледаат цените од 15 ноември до 15 декември.
Голем проблем, според експертите, е што владата ја најавуваше мерката неколку месеци наназад и им остави време на трговците да ги прилагодат цените и да ги зголемат, а потоа со намалувањето да дојдат исти како пред мерката.
Економистите се согласни дека овие мерки не го даваат ефектот и подобро е на пазарот да се остави сам да влијае врз цените, како и да се донесат мерки за помош на социјалните категории на граѓани.
Дека ова е мерка на бизнисот се согласија и министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши и заменик-министерот Марјан Ристески утрово на прес-конференција по повод имплементирањето на мерката.
– Оваа мерка произлегува од бизнисот, а не од Владата и оваа мерка е да намалат производите за новогодишните празници. Државниот пазарен инспекторат за сите оние аномалии кои ги има, ќе може да врши контроли на терен и ќе пишува казни. Попустот се одредува врз основа на најниската цена во последните 30 дена. Новата цена и старата цена мора да бидат транспарентно со назнака дека производот е дел од кошницата. На страната се објавени сите производи кои компаниите ги понудиле на граѓаните.
Апелирам до оние кои сами ја креираа акцијата, да ја почитуваат одлуката, а граѓаните да пријават неправилности до ДПИ. Денеска 1036 производи се денес намалени, а бројот на производи ќе расте, што е доказ дека бизнисот и верува на Владата – истакна министерот Дурмиши.
Во новогодишната потрошувачка кошничка листа спаѓаат леб и житарици, пекарски производи, месо и преработки од месо, риба, млеко и млечни производи, кондиторски производи, свежо, замрзнато и конзервирано овошје и зеленчук, безалкохолни (газирани и негазирани) напитоци, алкохолни пијалаци (вино и пиво) и друго.
Зголемувањето на инфлацијата во ноември во однос на октомври годинава, е резултат на зголемувањето на трошоците на животот во групите: храна и безалкохолни пијалаци за 2,1 процент, рекреација и култура, алкохолни пијалаци, тутун и наркотици за 1,5 проценти, ресторани и хотели за 0,8 проценти, облека и обувки, здравје за 0,2 проценти, домување, вода, електрика, гас и други горива за 0,1 процент.
Цените на мало во ноември во однос на октомври годинава забележале раст од 0,3 проценти.
Редакција Бизнис 365
