Претседателот на Соединетите Американски Држави, Доналд Трамп, во средата објави воведување на огромни царини за некои од своите најголеми трговски партнери, нарушувајќи ја децениската трговска политика на САД, практично со закана дека ќе започне глобална трговска војна на, како што тој го нарече „Денот на Ослободувањето“.
Трамп вели дека ќе воведе универзални давачки од 10 отсто за сите увезени странски стоки, покрај реципрочните царини за неколку десетици земји, наплаќајќи дополнителни давачки за земјите за кои Трамп тврди дека ја „измамиле“ Америка.
Универзалните давачки од 10% ќе стапат на сила на 5 април, додека реципрочните царини ќе започнат на 9 април.
„Ова е еден од најважните денови, според мене, во американската историја“, изјави Трамп во долгиот говор на тревникот во Белата куќа.
„Со децении Америка беше ограбувана, пустошена и силувана од нејзините трговски партнери. Во многу случаи, пријателот е полош од непријателот“, вели Трамп.
Во текот на изминатите неколку месеци, одлуките на Трамп ги потресоа глобалните берзи, ги вознемирија корпоративните директори и економистите и предизвикаа жестоки расправии со најголемите трговски партнери на САД, преку објавување и одложување на плановите за воведување царини на странски увоз повеќе пати од стапувањето на функцијата.
Трамп се обиде да ги „продаде“ давачките со славенички тон. Девет огромни американски знамиња го опкружуваа Трамп на сцената во Градината на розите, додека претседателот зборуваше пред неговиот кабинет и толпата синдикални работници со шлемови и флуоресцентни градежни елеци. Во еден момент, Трамп го прекина својот говор за да фрли МАГА капа во толпата и во наредниот ги објави универзалните основни давачки од 10%.
Кон средината на својот едночасовен говор, претседателот прикажа табела на која беа прикажани „нефер“ царините кои земјите ги наплаќаат на САД од едната и новите давачки од другата страна на табелата. Кина им наплаќа на САД 67% за „нефер“ такси и Трамп кажа дека САД отсега ќе наплаќаат царина од 34% за кинеските производи. Според Белата Куќа, Европската Унија наплаќа 39% за увоз, а отсега ќе наплаќа 20% за извоз во САД. Трамп рече дека на Обединетото Кралство ќе му се наплаќа само основната тарифа од 10% – еднаква на пресметките на администрацијата на Трамп за давачките кои Велика Британија ги наметнува американскиот увоз.
Посебни исклучоци беа направени за Канада и Мексико, иако земјите претходно беа цел на други, поинакви царини. Белата куќа соопшти дека производите опфатени со постоечкиот трговски договор со Канада и Мексико нема да имаат нови царини.
Во своето обраќање, Трамп рече дека пресметките на тарифите исто така вклучуваат „валутна манипулација и трговски бариери“, иако не успеа да објасни како ги пресметале новите давачки.
Претседателот Трамп ги критикуваше политиките кои другите земји ги имаат како заштитен механизам и за пример ги наведе забраната на ЕУ за увоз на пилешко, канадските царини за млечни производи и јапонските давачки за оризот.
Претседателот Трамп додава дека САД ќе наплатат „само половина од давачките“, што тој смета дека трговските партнери неправедно им ги наметнуваат на САД, бидејќи американскиот народ е „многу љубезен“.
„Земјите во светот поставија огромни давачки на американските производи и создадоа немонетарни тарифи за да ги десеткуваат нашите индустрии. Реципрочно: тоа значи дека тие ни го прават тоа нам, а ние ним. Многу едноставно, не може да биде поедноставно од тоа. Ова навистина ќе биде златното доба на Америка“, вели претседателот на САД, Доналд Трамп.
Претседателот Трамп на крајот на својот говор, го исполни ветувањето кое го даде за време на изборите на кампањата – универзална царина од 10% за сите увезени стоки.
Новите давачки се последни во низата издатоци кои Трамп веќе ги примени: дополнителни 20% царини за целиот кинески увоз и царина од 25% за целиот увоз на челик и алуминиум. Исто така, САД воведоа царина од 10% и за увоз на енергија од Канада.
Претседателот Трамп во март објави царина од 25 отсто за сите увезени возила и за увозните автоделови, кои ќе стапат на сила во четврток.
„Овие царини ќе ни дадат раст каков што не сте виделе досега, и тоа ќе биде нешто многу посебно за набљудување“, рече тогаш претседателот Трамп.
Трамп јасно ги кажа целите што сака да ги постигне преку своите царини: враќање на производството во САД; одговор на нефер трговските политики од други земји; зголемување на даночните приходи; и поттикнување на мерките за сузбивање на нелегалната миграција и трговијата со дрога. Но, спроведувањето на неговите тарифи досега е половично, со повеќекратни одложувања и нејасни ветувања кои допрва администрацијата на Доналд Трамп ќе треба да ги реализира.
Но, секојдневните закани ги влошија односите на САД со најголемите трговски партнери. Канадскиот премиер Марк Карни заканите ги нарече „неоправдани“ и вети дека Канада ќе возврати. Европската унија соопшти дека има „силен план“ да возврати, а претседателката на Европската Комисија,Урсула фон дер Лајен изјави дека глобалната економија ќе претрпи многу од овие царини. Другите одмазднички царини на крајот би можеле да доведат до повисоки цени што ќе им наштетат на американските извозници.
Македонија од новата администрација доби 33% давачки за увоз на македонските производи во САД.
Американската берза во средата се затвори според очекувањата пред најавата на Трамп. Мало засилување даде веста дека Елон Маск може наскоро да се повлече од својата улога во Белата куќа за да се фокусира на своите бизниси.
Дури и со благ пораст, две од трите најголеми берзи го забележаа својот најлош квартал во повеќе од две години, откако во понеделникот се одбележа крајот на првиот квартал.
Во истражувањата правени во март, довербата на потрошувачите падна на најниско ниво во повеќе од четири години. Анкетите покажауваат дека царините не се популарни кај американците, вклучително и кај републиканците. Само 28 отсто од луѓето опфатени во истражувањето извршено од Правниот факултет на американскиот колеџ Маркет, објавена во средата, изјавиле дека тарифите и помагаат на економијата.
