Побарувачката на станови посебно во централните градски населби во Скопје, но и во останатите поголеми градови во Македонија како Битола, Велес, Прилеп, Охрид, Штип и Струмица не стивнува и покрај тоа што во земјава годишно во просек се градат околу 5.000 станови и секој трет стан во земјава е празен според податоците на Државниот завод за статистика.
Последните податоци на Народната банка откриваат дека во третиот квартал од 2024 година има пораст од осум проценти на цените за метар квадратен и тоа е малку помало поскапување во споредба со вториот квартал кога цените пораснаа за 11 проценти.
Во првиот квартал цените се зголемија за само 4,6 проценти, но од вториот квартал повторно има голем раст на цените на недвижнините. Овој тренд на значително поскапување на имотите започна со четвртиот квартал во 2021 година, и продолжи низ цела 2022 година, односно во втората половина на 2022 кога становите поскапеа најмногу.
Според познавачите на градежниот сектор, цените ќе останат вакви какви што се, со евентуална можност да бидат стабилизирани на ова ниво во текот на цела 2025 година, а намалување нема да има.
Во центарот на Скопје, посебно во луксузните населби Дебар Маало или Водно каде урбанистите и инвеститорите направија градежен масакр, најголем дел од становите се празни и во нив нема ниту потстанари, додека цената за метар квадратен достигна и до 3.000 евра.
Тоа го потврди и последниот попис во земјава според кој во речиси 37% или над 307 илјади станови нема жители, меѓу кои речиси се 60.000 станови само во Скопје. Од скопските општини, најмногу празни станови има Центар – 10.865 или над 40 проценти од вкупниот број, а најмалку празни станови има Чаир – 22,5 проценти од вкупно 17.771 стан.
Од позната скопска агенција која работи во скопскиот плански регион велат дека се забележуваат нелогичности на пазарот кои Државниот завод за статистика, како и Извештајот на Народната банка можат да ги потврдат со официјални податоци.
– Има граѓани кои купиле по пет шест станови, имаат финансиска стабилност и не ги изнајмуваат. Само ги вложиле парите во недвижнини и тоа е една од причините што има многу станови со изгасени светла. Становите се продаваат, тоа е факт и покрај тоа што граѓаните знаат колку се сега високи цените. Пазарот е нелогичен и ние не знаеме веќе како да реагираме во однос на цената кога ќе ни се јават клиенти да понудат стан за продажба.
Луѓето што имаат потреба да купат или мора да купат стан затоа што немаат друга алтернатива, се принудени да купат по цените кои се во моментов, а тие се прилично високи. Но, купувачите на повеќе од овие празни станови се луѓе што имаат повеќе средства и ги чувале, ги имале, ги вложуваат во недвижнини. Инфлацијата си го прави своето, па тие сметаат дека е подобро е да се вложат пари во недвижнини, меѓутоа не секој од нив ги изнајмува – велат од агенцијата.
Појавата како што е купување на станови за изнајмување се вика пасивното вложување кое има влијание и врз цените за продажба на становите, но и на цените за изнајмување.
За изнајмување на двособен стан во Центар, Карпош, Аеродром, Кисела Вода, во зависност од опременоста и сочуваноста ќе чини околу 300 до 350 евра. А ако барате стан за изнајмување во Ѓорче Петров, Маџари, Железара, тогаш двосебен стан се наоѓа и за 200 до 250 евра. Оние пак што сакаат поголема удобност за да изнајмат куќа треба да одвојат минумум 500 до 600 евра месечно.
Цената на кириите пак на вилите и резиденциите на ексклузивни локации како Водно и Бардовци достигнува и до 4.000 евра месечно, во зависност од квадратурата и луксузноста во неа.
Но, во однос на изнајмувањето, Скопје е далеку поевтин од другите градови во регионот како Софија, Атина, Белград, Загреб и е малку поскап во однос на Тирана и Приштина.
Скапите кирии беа причина Хрватска да воведе данок на сите недвижности, освен во оние во кои живеат лица или се издадени под наем.
Министерот за финансии на Хрватска најави дека оние кои изнајмуваат станови или куќи 10 месеци во годината, ќе бидат ослободени од данок, но оние кои не изнајмуваат, ќе мора да платат дополнителен данок. Данокот за недвижности ќе се движи од 1 до 10 евра по метар квадратен, и ќе го одредува единицата за локална самоуправа. Тоа значи дека сопственик на викендица од 100 квадрати, годишно може да плаќа и до 1000 евра данок.
Ова доаѓа како резултат на тоа што 40% од 2 милиони станбени единици во Хрватска се празни.
Во македонското Собрание месецов се одржа седница на Комисијата за транспорт на која на дневен ред беше предлог на Законот за дополнување на Законот за домување во прво читање, предложен од пратениците на Левица уште пред парламентарните избори.
Со Предлог законот ќе се дополни одредбата на членот 65 од матичниот Закон во однос на максималниот износ на висината на закупнината на годишно ниво на стан и ќе се уредат прекршочни одредби за непочитување на оваа одредба.
– Во Законот за домување во членот 65 по ставот 3 се додава нов став 4, кој гласи: „(4) Висината на закупнината на годишно ниво, не може да биде повисока од 3% од вредноста на становите утврдена согласно со методологијата за утврдување на вредноста на станот од ставот (3) на овој член“. Член 2 – Во членот 126 став 1 по точката 5) се додава нова точка 5-а), која гласи: „5-а) издаде или користи стан или дел од стан во закуп или подзакуп спротивно на висината определена во членот 65 став (4) од овој закон“, се вели во образложението за ова законско решение.
– Ако во 2020 година, бројот на студентски легла бил 4000 легла, сега е, речиси, 2 000 легла. Овој проблем нема да се санира скоро и во комуникација со студентските организации дојдовме до заклучок дека санирање општествено на овој проблем е потребно. Една од овие санации кои можеме да ги предложиме е токму ова, а тоа е ограничување на износот за изнајмување на кириите, рече тогаш Мециновиќ.
Според измените во Законот на даноци од 2023 секој кој има стан или деловен простор кој не се користи ќе плаќа три пати повисок данок на имот. Ова се однесува и на имотот во сопственост на државата, општините и Град Скопје, но и на физичките и правните лица. Притоа, ако станот не се користи подолго од шест месеци во текот на една година, ќе се плаќа за три пати повеќе во однос на стапките пропишана со законот. Оние пак кои нема да пријават дека имаат имот кој не го користат, ќе платат пет пати повисок данок. Ако сопственикот живее во станот, тогаш пак плаќа за 50% понизок данок.
Редакција Бизнис 365
