Цените на природниот гас во Европа скокнаа на највисоко ниво од октомври 2023 година, откако прекина протокот на руски гас во Европа преку Украина.
Фјучерсите на природен гас во Европа го достигнаа највисокото ниво од октомври 2023 година, откако протокот на руски гас во Европа преку Украина беше запрен на Нова година. Цената на холандскиот TTF, репер за европскиот природен гас, порасна за повеќе од 4 отсто на 51 евро за мегават-час, пред благо да падне на првиот ден од тргувањето по прекинот на снабдувањето.
Ниските температури низ северна Европа дополнително ги зголемија цените во четвртокот наутро, додека загубата од 5 отсто на увозот на природен гас од ЕУ поради прекинот на руските испораки преку Украина на 1 јануари ја зголеми загриженоста за побрзо повлекување од складиштата.
Испораките на природен гас во Европа се намалуваат со најбрзо темпо од 2021 година и моментално се на околу 75 отсто од капацитетот, поради екстремно студеното време во последните недели.
Според податоците на индустриската организација Gas Infrastructure Europe, обемот на складираниот гас во ЕУ се намалил за околу 19 отсто од крајот на септември, кога завршува сезоната на полнење на складиштата, до средината на декември.
Не постои непосреден ризик од енергетска криза или недостаток во Европа, а Европската унија не очекува итно влијание врз потрошувачките цени. Сепак, Европа се чини дека е поранлива на пазарните флуктуации во обидот да го замени изгубениот природен гас, при што цените на бензинот се зголемуваат за 50 отсто од година во година. Повисоките цени на енергијата може дополнително да ја загрозат конкурентноста на блокот и да ги зголемат трошоците за домаќинствата.
Цените би можеле дополнително да се зголемат доколку Европа го зголеми увозот на течен природен гас (ЛНГ).
Централноевропските земји се најчувствителни на загубата на рускиот гас преку Украина, иако имаат алтернативна рута, Турски тек, за да го добијат рускиот гас, но таа рута не е доволна за целосно да се компензира загубата на украинскиот транзит.
Влијанието особено ќе се почувствува во Унгарија и Словачка, каде што украинската транзитна рута задоволуваше 65 отсто од потребите за гас во 2023 година, според податоците на Бригел.
Европската комисија предложи неколку решенија за помош на погодените земји, вклучително и снабдување со гас од Грција, Турција и Романија преку трансбалканската рута.
Генерално, не постои страв дека ЕУ ќе остане без гас оваа зима, но полнењето на складиштата може да биде поскапо од очекуваното.
