Според најновиот ревидиран текст од климатскиот самит на ОН во Дубаи, земјите се „поттикнуваат“ (или во превод: се молат) да преминат од фосилни горива за да достигнат нето нула емисии на глобално ниво до 2050 година.
Претходниот нацрт на документот предизвика бес кај европските, латиноамериканските и ранливите островски нации, откако ги отстрани сите референци за постепено укинување на фосилните горива и понуди „à la carte мени“ на опции што земјите би можеле (ако сакаат) да ги преземат.
Последниот текст, за кој допрва треба да се договори пленарна сесија на 200 земји, не ги содржи зборовите „постапно исфрлање“.
Наместо тоа, „ги повикува страните да придонесат“ за преземање активности, вклучително и „транзиција од фосилните горива во енергетските системи, на праведен, уреден и правичен начин, забрзувајќи ја акцијата во оваа критична деценија, за да се постигне нето нула до 2050 година во согласност со науката“.
Недостигот на детали за тоа како посиромашните, силно задолжените земји ќе ја финансираат транзицијата од фосилните горива и ќе ги прилагодат своите економии на глобалното затоплување, се очекува да биде фокусна точка на пленарната сесија. Идната улога на фосилните горива стана клучна тема на COP28, кој се одржува во Обединетите Арапски Емирати, еден од најголемите светски производители на нафта и гас. Дипломатите рекоа дека Саудиска Арабија и другите земји на ОПЕК силно притискаа за слаб договор.
Рејчел Клитус од Унијата на загрижени научници, група од повеќе од 200 научници и истражувачи, изјави за Фајненшл Тајмс дека новиот текст е „прилично добар“, особено во светлината на тековниот притисок од производителите на нафта и гас. Но, таа додаде дека тоа многу недостасува кога станува збор за финансирање на оддалечувањето од фосилните горива, особено во посиромашните земји.
Млак документ
Ажурираната верзија дојде по една ноќ на интензивни консултации меѓу земјите и султанот ал-Џабер, претседател на COP28 и шеф на Националната нафтена компанија Абу Даби.
Џабер имаше состаноци со министри и дипломати, вклучувајќи го и американскиот претставник за климата Џон Кери, министерот за енергија на Саудиска Арабија, принцот Абдулазиз бин Салман и претставници од Самоа, Канада и ЕУ.
Текстот, исто така, се фокусира на постепено укинување на енергијата од јаглен, иако не нуди временска рамка. Тој, исто така, ја нагласува улогата на „транзициските горива“, што веројатно ќе биде многу спорно бидејќи некои земји и експерти за климата тврдат дека поддржуваат континуирана употреба на гас.
Текстот, исто така, повикува на тројно зголемување на глобалниот капацитет за обновлива енергија до 2030 година и земјите да го забрзаат развојот на технологии со ниски емисии, вклучително и производство на нуклеарен водород со низок јаглерод и зафаќање и складирање на јаглерод. Инаку, системите за зафаќање на јаглеродот се покажаа како целосно неефикасни, а некои истражувања покажуваат дека таквите системи прават повеќе штета отколку корист со отстранување на CO2 од воздухот.
Еколошката група WWF рече дека новиот текст е „многу потребно подобрување, но сепак не бара целосно исфрлање на јагленот, нафтата и гасот“.
Новиот нацрт, исто така, нагласува дека земјите треба да имаат различни нивоа на одговорност во справувањето со климатските промени, во зависност од нивните економски околности, и признава дека на земјите во развој им е потребна финансиска поддршка за нивните енергетски транзиции.
Некои земји во развој тврдат дека побогатите земји – кои се најголемите историски емитувачи на стакленички гасови – мора најбрзо да ги намалат своите емисии. Претходните повторувања на текстот бараа од развиените земји да обезбедат долгорочно дополнително финансирање и технологија за земјите во развој.
