Владите планираат да произведат двојно поголема количина на фосилни горива до 2030 година, што во никој случај не е во согласност со ограничувањето на глобалното затоплување на 1,5 степени Целзиусови, како што е договорено во Парискиот климатски договор.
Глобалното производство на јаглен ќе продолжи да расте до 2030 година, а производството на нафта и гас најмалку до 2050 година, според извештајот поддржан од Обединетите нации објавен оваа недела (8 ноември).
- Сметаме дека многу влади го промовираат фосилниот гас како суштинско „преодно“ гориво, но без очигледни планови подоцна да се оддалечат од него – рече Плој Ачакулвисут, кој е главен автор на извештајот и научник во Стокхолмскиот институт за Животна средина.
Повеќе од 80 истражувачи од бројни универзитети, тинк-тенкови и други истражувачки организации во повеќе од 30 земји придонесоа за оваа анализа. Нивните наоди покажуваат дека производството на јаглен, нафта и гас ги надминува париските граници за неверојатни 460 проценти. И јазот помеѓу климатските цели и плановите за екстракција на фосилни горива остана во голема мера непроменет од 2019 година, кога првпат беше квантифициран.
– Владите буквално го удвојуваат производството на фосилни горива, а тоа создава двојни проблеми за луѓето и планетата – изјави генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш.
Од 20-те главни производители на фосилни горива, само три од париските потписници, Норвешка, Велика Британија и Германија, планираат да го намалат производството, додека другите потписнички се уште не се изјасниле ниту донеле никакви одлуки за да покажат на што се подготвуваат. Исто така, никој не се обврза да го намали производството на јаглен, нафта и гас во согласност со ограничувањето на затоплувањето на 1,5°C.
Не можеме да се справиме со климатската катастрофа без да ја решиме нејзината основна причина, а тоа е зависноста од фосилните горива – рече Гутереш.
Соништа за фаќање јаглерод
За три недели, светските лидери ќе се сретнат во Дубаи на 28-та конференција на Обединетите нации (COP 28) за да разговараат за тоа како да се одвикне глобалната економија од фосилните горива. Многу претставници на земјите, вклучително и оние од ранливите островски држави, ќе бараат договор за постепено укинување на фосилните горива. Обединетите Арапски Емирати, кои ќе бидат домаќини на овогодинешниот самит за климата, и Европската унија, исто така, припаѓаат на оваа група, но ја сигнализираа својата поддршка само доколку во договорот се вклучи „ненамалено“. Ова значи дека плановите за декарбонизација ќе овозможат широка употреба на зафаќање и складирање на јаглерод (CCS), технологија која, теоретски, безбедно ги складира емисиите, но моментално е комерцијално недостапна и е остро критикувана како неодржлива. Оваа критика се повторува и во овој извештај.
Климатските патишта на владата претпоставуваат дека до средината на векот 7,3 милијарди тони јаглерод диоксид годишно ќе бидат „заробени“, складирани во шумите или со нови технологии за намалување на јаглерод диоксид (CDR), Но во извештајот се вели дека 80 отсто од сите пилот проекти за складирање на јаглерод во изминатите 30 години беше неуспешна и изнесуваше само 10 милиони тони заробен CO2, што е нешто повеќе од 0,1 отсто од наведените цели.
- Имајќи ги предвид ризиците и неизвесностите од зафаќањето и складирањето на јаглеродот и системите за отстранување на јаглерод диоксид, земјите треба да се стремат кон речиси целосно прекинување на производството и употребата на јаглен до 2040 година и комбинирано намалување на производството и употребата на нафта и гас за најмалку три квартали до 2050 година на ниво од 2020 година – напишаа авторите на извештајот.
На самитот за климата во Глазгов (COP26) во 2021 година, владите ветија дека ќе ги забрзаат напорите за „постапно укинување на несмалената енергија на јаглен и постепено укинување на неефикасните субвенции за фосилни горива“, но не се договорија за производството на сите фосилни горива.
- COP28 би можел да биде клучен момент во кој владите конечно се обврзуваат на постепено отстранување на сите фосилни горива – рече Мајкл Лазарус, главен автор на извештајот и директор на SEI.
извор: lidermedia.hr
