Отпадните води со децении наназад се главен причинител за загадување на подземните, но и речните и езерските води. Македонија има преземено голем број обврски од европските Директиви во своето национално законодавство, но споро се одвива нивната примена. Па дури, вкупното количество на отпадни води во 2024 година било за 12% поголемо во однос на 2023-тата година. Од вкупното количество на испуштени отпадни води во 2024 година, непречистени биле дури 75.5 %, а пречистени само 24.5 %. Дополнително, постојат примери кога се ризикува да се изгубат средства од европските фондови наменети за надминуваање на ваквата состојба, како што е случајот со битолската канализација. Еколошките организации не се оптимисти дека наскоро може да има значително раздвижување на ова поле, иако задолжение на секоја земја-членка е да изгради функционални пречистителни станици во градовите и да ја спроведе Директивата за урбани отпадни води на ЕУ. На овој факт се укажува и во Индикаторскиот извештај за животната средина од 2022 година.
„Соодветната заштита на реките и особено воведувањето на редовно пречистување на отпадните води во земјата е највисок политички приоритет на локално и на национално ниво, но за жал иако има постигнато забележителен прогрес во подобрување на квалитетот на водотеците и редуцирање на влијанијата кои доведуваат до влошување на квалитетот на водите сепак има уште работа во оваа насока т.е. обезбедување на добар еколошки статус на реките“, се наведува во Извештајот.
И во Националната стратегија за водите се нагласува дека приоритетна активност треба да биде обезбедување на висок степен на пречистување на отпадните води преку изградба на јавна канализација (канализација и пречистителна станица за отпадни води).
„Главните загадувачи на површинските и подземните води се општинските канализациони системи што ги собираат отпадните води од домаќинствата и индустриските отпадни води. Некои реки се всушност претворени во собирачи на отпадни води кои потекнуваат на испуштањата од големите загадувачи“, пишува во Стратегијата.
Еден таков пример е состојбата со реката Драгор во Битола, која уште се нарекува и „мртва река“. По спроведени анализи, во документ на Министерството за животна средина се вели дека реката е претворена во отворен канал што ги одведува комуналните отпадни води, вклучително и физиолошкиот отпад (фекалии и урина), отпадните води со отпадоци од домаќинствата и отпадните води од индустриските капацитети.
Локалната власт во Битола, но и надлежното Министерство за животна средина и просторно планирање со години ветуваат изградба на колекторски систем, нова канализациона мрежа и изградба на Пречистителната станица за отпадни води. Иако има поместувања, реализацијата на овој проект се одвива со спора динамика, а револтот кај граѓаните расте. Особено поради фактот што наводнувањето на земјоделските површини со водата од Драгор може да доведе до неповратна контаминација на подземните води и почвата. Надлежните информираа дека се очекува наскоро да започне изградба на објектот на пречистителната станица кај Долно Оризари, но недостасува изградбата на канализациската мрежа за спроведување на отпадната вода до станицата. Јаваната набавка за изградбата на канализацијата е завршена, но се уште властите не го склучуваат договорот со компанијата која треба да ја врши изградбата и со тоа ризикуваат да бидат повлечени предвидените средства од фондовите на Европската Унија. Ваквиот развој на настаните ги разочара битолчани во надежите дека наскоро може да се надмине деценискиот проблем, иако им беше ветено дека проектот за третирање на отпадните води во Битола ќе започне да функционира до 2027 година.
